İsveçli kimyager ve bilim insanı Alfred Nobel anısına her yıl altı dalda verilen Nobel ödülleri ünlü bilim insanının vasiyeti gereği dağıtılmaya devam ediliyor. Bu ödüllerden biri de edebiyat alanında verilen en prestijli ödül sayılan Nobel Edebiyat Ödülü’dür.
Bu ödülü Batılı ülkeler kadar yazdığı eserlerle geniş okur kitlesine ulaşan, kitapları dünyanın pek çok diline çevrilen Rus yazarlar da kazandı. Ama dönemin komünist yönetimin karar alma organı olan Politbüro’nun engellemelerine maruz kaldılar. Bunlardan en bilineni ise Rus yazar Boris Pasternak’tı.
Pasternak SSCB’ye olan muhalif duruşu nedeniyle hapis hayatı yatarken ona verilen ödülü içerideyken duydu.
Bu bir yazar için son derece gurur vereci olması gerekirken Boris Pasternak bu ödülü tek nedenle istemsizce de olsa reddediyor. Bu geri çevrilişin altında yatan neden ise dönemin sert yönetiminin bu ödülü Batı verdiği için almak istememesidir.
Dönemin egemen Batı ideolojisi, Pasternak’ın Rusya’da tutsak olduğunu, bu yüzden de Nobel Edebiyat Ödülü’nü almak istemesine rağmen, Buna izin vermediğini iddia etti.
BORİS PASTERNAK
İşte ödülü almaya hak kazanan fakat çeşitli baskılara maruz kalan yazarlar ve hikayeleri…
İVAN BUNİN
Bugün Türkiye’de en çok okunan Rus yazarlar arasında olmasa da muhteşem bir öykücü niteliğindeki Bunin, Rusya topraklarında ödüle layık görülen ilk isim oldu. Fakat ödülü kazandığı için ve almak istemesi komünist yönetimin sert tepkisini çekti.
MİHAİL ŞOHOLOV
Önemli romanların yazarı olan Mihail Şoholov bu yazarlar arasında belki de en şanslısıydı. Zira yönetimle iyi geçinen, genellikle eleştirilerde bulunmayan Şoholov ödülü kazandığında kimse tepki göstermedi.
ALEKSANDR SOLJENİTSİN
Aleksandr İsayeviç Soljenitsin 1970 yılında ödüle değer görüldü. Ünlü yazarın başeğmez tavrı ve fikirlerinden ödün vermemesi nedeniyle ülkeden sürüldü. Ama dünya çapında bir yazar olmayı bütün baskılara rağmen başardı.
JOSEF BRODSKY
Joseph Brodsky 1987 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne değer görüldü. Şair Joseph Brodsky’in etkilendiği en büyük şair ise Nazım Hikmet idi. Ödülü kazandığında başına gelmedik kalmadı. Joseph Brodsky, Rus vatandaşlığından çıkartıldı. Joseph Brodsky, ise ABD vatandaşlığına geçti.
